Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który odbył się w Katowicach w dniach 7-9 września 2024 roku, Kamil Majerczak, CEO PreZero w Polsce zabrał głos w debacie na temat przyszłości branży odpadowej. Mówił o wyzwaniach stojących przed sektorem, podkreślając zalety ewolucyjnego podejścia do zmian.
Ewolucja, nie rewolucja
Podczas panelu dyskusyjnego Kamil Majerczak opowiedział się za stopniowym i przemyślanym rozwojem branży gospodarki odpadami. Podkreślił, że kluczem do sukcesu jest gruntowne przygotowanie, dialog ze wszystkimi stronami zaangażowanymi w ten proces oraz spójna wizja przyszłości. Zwrócił uwagę, że brak jasnej wizji i planu działania skutkuje ciągłymi zmianami i wysokimi kosztami, zwłaszcza dla mieszkańców.
– Co kilka lat decydujemy się na drastyczną zmianę systemu, co wiąże się z ogromnymi kosztami dla mieszkańców i samorządów. Dzieje się tak, ponieważ nie mamy wizji i celu, do którego zmierzamy. – stwierdził Kamil Majerczak.
Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta i System Kaucyjny
W Polsce, jak i na arenie międzynarodowej, coraz większą wagę przywiązuje się do kwestii zrównoważonego gospodarowania odpadami. Wśród kluczowych narzędzi służących osiągnięciu tego celu wymienia się Rozszerzoną Odpowiedzialność Producenta (ROP) oraz System Kaucyjny. Oba mechanizmy wiążą się z szeregiem wyzwań, ale też otwierają nowe możliwości dla branży gospodarki odpadami. Ważne jest jednak, aby wprowadzenie tych rozwiązań uwzględniało specyfikę polskiego rynku i potrzeby wszystkich stron.
CEO PreZero Polska opowiedział się za wprowadzeniem ROP jako pierwszego kroku w kierunku zrównoważonego systemu gospodarowania odpadami. Mechanizm ten zobowiązuje firmy wprowadzające na rynek produkty w opakowaniach (np. napoje w plastikowych butelkach) do większego współuczestnictwa w kosztach systemu odpadowego, w myśl zasady „zanieczyszczający płaci”. Wprowadzający na rynek produkty ponoszą koszt za każdy opakowany w tworzywo sztuczne produkt, który trafia na sklepowe półki. Opłaty są tym wyższe, im trudniejsze do przetworzenia są materiały do ich produkcji. Wprowadzenie ROP umożliwiłoby konsumentom dokonywanie świadomych wyborów opakowań bez ponoszenia dodatkowych kosztów z dodatkową możliwością oszczędności. W praktyce oznaczałoby to, że wybierając opakowanie proste i zdatne do recyklingu, płaciliby mniej. To z kolei spowodowałoby wzrost poziomu recyklingu i ograniczenie ilości odpadów zalegających w środowisku. – Skupmy się na tym, by większość odpadów, które do nas trafiają, mogła zostać poddana recyklingowi. Tego nie zrobimy bez ROP. – podkreślił Kamil Majerczak.
Sukces współpracy z samorządami
Polska wciąż mierzy się z wyzwaniami w zakresie gospodarki odpadami. Warto jednak zaznaczyć, że nasza średnia na mieszkańca nadal pozostaje mniejsza niż średnia w UE. Przeciętny mieszkaniec naszego kraju generuje rocznie około 350 kg odpadów, podczas gdy średnia unijna wynosi około 530 kg. Te dane pokazują, że Polska jest bardziej efektywna w tym obszarze niż wiele innych państw Europy. Kamil Majerczak podczas dyskusji docenił wysiłki samorządów i mieszkańców, którzy przyczynili się do tego osiągnięcia. Tym samym zaznaczył, że wdrażanie skutecznych systemów selektywnej zbiórki odpadów oraz kampanie edukacyjne również przynoszą wymierne efekty.
Wciąż pozostaje wiele do zrobienia. Ważne jest jednak, aby kontynuować działania ukierunkowane na redukcję ilości wytwarzanych odpadów oraz rozwój GOZ. Debata podczas EEC stanowiła ważny krok w tym kierunku.